مشاوره ترک اعتیاد: اصطلاح اعتیاد زمانی به کار می رود که شخص قادر به کنترل برخی عادات و رفتارها نباشد تا جایی که این عادات برای فرد و اطرافیان مضر می شوند. برخی از نمونه های اعتیاد عبارتند از اعتیاد به الکل، اعتیاد به قمار و سیگار.
اعتیاد یک وضعیت پیچیده و ویرانگر است که میلیون ها فرد و خانواده های آن ها را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. اعتیاد می تواند به شدت بر سلامت روان، جسم، روابط و رفاه تأثیر بگذارد، خواه سوء مصرف مواد، قمار یا وابستگی به فناوری باشد. با این حال، امید برای درمان فرد وجود دارد. از طریق راهنمایی مشفقانه مشاوره ترک اعتیاد، افراد می توانند مسیری دگرگون کننده به سمت بهبودی را آغاز و دوباره به زندگی عادی خود بازگردند.
مشاوره ترک اعتیاد چیست؟
اعتیاد یکی از شایع ترین بیماری های رفتاری است که روزانه میلیون ها فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از تاثیرگذارترین راهکارها برای درمان اعتیاد، مشاوره مصرف مواد است که به آن مشاوره ترک اعتیاد نیز می گویند.
مشاوره اعتیاد یک درمان تحقیقاتی علمی و توسعه یافته برای افرادی است که دارای اختلالات مصرف مواد هستند. معمولاً توسط یک مشاور تحصیل کرده و با تجربه انجام می‌شود که بازخورد و آموزش مستقیم را در مورد بیماری اعتیاد و روند بهبودی ارائه می دهد. مشاوران بخش مهمی از درمان اعتیاد هستند و نقش و مشارکت آن ها در روند درمان برای بهبودی مؤثر است.
مشاوره اعتیاد یک مشاوره بسیار تخصصی است به این دلیل که اعتیاد به عنوان یک بیماری جدی در نظر گرفته می شود. در جلسات مشاوره فردی یا گروهی اعتیاد، مشکلات و چالش های فردی که آن ها را به سمت مصرف مواد سوق داده است، ارزیابی می گردد.
پس از ارزیابی کامل آن، درمانگر یا مشاور می تواند برای درمان تخصصی برنامه ریزی کند. در روند درمان به فرد در حال بهبودی در چالش ها کمک می شود تا بتواند به اهدافی که برای خود تعیین کرده است، دست یابد. رفتارهای رایج و علائم اعتیاد احتمالی عبارتند از:
- کناره گیری از فعالیت های اجتماعی یا نادیده گرفتن روابط
- قرض گرفتن پول یا فروش دارایی برای تامین هزینه اعتیادشان
- تلاش برای پنهان کردن یا دروغ گفتن در مورد عادت
- نشان دادن نوسانات خلقی مکرر
- از دست دادن محل کار و مدرسه
- از دست دادن علاقه به فعالیت ها یا سرگرمی هایی که قبلاً از آن ها لذت می بردند.
با این حال، با تنوع بسیار زیاد اعتیاد از قمار گرفته تا سوء مصرف مواد، علائم اعتیاد می تواند کم و بیش در افراد آشکار باشد.
قبل از پرداختن به نقش حیاتی مشاوره ترک اعتیاد در روند بهبودی، شناخت خود اعتیاد بسیار مهم است. بر اساس نظرسنجی‌های کشور آمریکا در مورد مصرف مواد مخدر و سلامت، تقریباً 20 میلیون آمریکایی 12 ساله یا بالاتر تنها در سال 2020 با اختلال مصرف مواد مبارزه کردند. این آمارهای خیره کننده نیاز فوری به مداخله و حمایت موثر را برجسته می کند. خدمات فوق برای ترک اعتیاد در کلینیک روانشناسی ویدانا ارائه می شود. برای تعیین وقت مشاوره به صفحه درخواست وقت مشاوره رجوع نمایید.
اعتیاد چیست؟
اعتیاد یک بیماری مزمن است که با مصرف یا رفتار اجباری و غیرقابل کنترل مواد، علی‌رغم پیامدهای منفی، تعریف می شود. اعتیاد سیستم پاداش مغز را تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به تغییر در مسیرهای عصبی و ربودن توانایی فرد برای تصمیم گیری منطقی می شود.
علاوه بر این، اعتیاد می تواند تأثیرات گسترده ای از جمله مشکلات مالی، روابط تیره و تار و بدتر شدن سلامت جسمی و روانی را به همراه داشته باشد. نوشیدن الکل، قمار، غذا خوردن، داشتن رابطه جنسی و استفاده از اینترنت همگی می توانند از آنچه که یک فعالیت رایج در نظر گرفته می شود، به یک اجبار مخرب تر تبدیل شوند. در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به اعتیاد از این مشکل آگاه نبوده و متوجه تأثیر آن بر زندگی خود یا اطرافیان نیستند.
اگر اعتیاد ناشی از تروما باشد (شاید یک در رویداد گذشته، تصادف یا یک مشکل سلامت روانی)، ممکن است فرد نتواند به تنهایی از اعتیاد خارج شوند و به حمایت بیشتری نیاز است. برای بسیاری، ترک این عادت به آسانی نیست. بهبود اعتیاد به زمان، صبر و حمایت زیاد عزیزان نیاز دارد. زوجینی که درگیر مسئله اعتیاد می‌شوند می‌توانند از نظرات تخصصی متخصص حوزه زوج درمانی نیز برای بهبود وضعیت رابطه خود کمک بگیرند.
فرد باید اقداماتی را انجام دهد تا بفهمد چه چیزی ممکن است باعث اعتیاد شده باشد و یاد بگیرد که چگونه نه تنها بر آن غلبه کند بلکه احساسات خود را نسبت به آینده مدیریت نماید. درمان اعتیاد، مانند مشاوره اعتیاد، برای کمک به افراد در شناخت مشکل و برداشتن گام های موثر برای بهبودی بسیار مهم است.
مزایای مشاوره ترک اعتیاد
تأثیر مشاوره ترک اعتیاد فراتر از فرآیند بهبودی است. افراد با جستجوی حرفه ای برای یافتن یک مشاور مجرب، می توانند مزایای زیر را تجربه کنند:
- افزایش خودآگاهی: مشاوره ترک اعتیاد به افراد کمک می کند تا محرک ها، الگوهای فکری و واکنش های عاطفی خود را بهتر درک کنند. این خودآگاهی در شکستن چرخه های مخرب و ایجاد تغییرات پایدار مؤثر است.
- مکانیزم های مقابله ای تقویت شده: مشاوره ترک اعتیاد افراد را با طیف وسیعی از راهبردهای مقابله ای برای مقابله با هوس ها، استرس و احساسات چالش برانگیز رو در رو می کند. با ایجاد مکانیسم های مقابله ای سالم تر، مراجعان کمتر به سوء مصرف مواد یا سایر رفتارهای اعتیادآور به عنوان ابزاری برای فرار روی می‌آورند.
- بازسازی روابط: اعتیاد می تواند روابط با خانواده، دوستان و همکاران را تیره کند. از طریق مشاوره، افراد می توانند با تقویت ارتباطات، بازسازی اعتماد و تعیین مرزهای سالم، روی ترمیم این پیوندها کار کنند.
- پیشگیری از عود: مشاوره ترک اعتیاد نقش مهمی در پیشگیری از عود دارد. مشاوران با پرداختن به علل زمینه ای اعتیاد، ابزارها و مهارت های لازم برای حفظ هوشیاری و عبور از دام های احتمالی را در اختیار مراجعان قرار می دهند.
انواع مشاوره ترک اعتیاد
در ترک اعتیاد علاوه بر درمان علائم جسمانی، روح و روان شخص وابسته و معتاد باید درمان شده تا از بازگشت فرد به سمت مواد اعتیادآور، جلوگیری گردد. در این حالت است که فرد به طور کامل از نظر جسمی و روانی درمان شده و احتمال روی آوردن او به مواد بسیار کاهش می یابد. مشاوره ترک اعتیاد انواع مختلفی داشته که با توجه به شرایط هر فرد، می‌توان از آن ها استفاده کرد. در ادامه این مطلب علاوه بر ذکر انواع مشاوره ترک اعتیاد، به بررسی مزایا و اهداف هر کدام پرداخته می شود.
-
مشاوره پیش از ترک اعتیاد
مشاوره در این مرحله می‌تواند فرد را جهت ترک اعتیاد مصمم نماید زیرا تصمیم‌گیری برای درمان و ترک اعتیاد، به هیچ وجه تصمیم ساده ای نبوده و یک مشاور خوب با راهنمایی صحیح می تواند به افراد کمک کند تا به هدفشان دست یافته و این مسیر دشوار را پشت سر بگذارند. قبل از ترک اعتیاد، مراجعه به مشاور کاربلد و مجرب برای دادن انگیزه به شخص جهت ترک مواد مخدر، بسیار کمک‌کننده و تأثیرگذار خواهد بود. در این نوع جلسات مشاوره، درمانگر سعی دارد تا به ریشه یابی این موارد بپردازد: علت مصرف مواد مخدر، هدف شخص از مصرف و آسیب هایی که فرد در اثر سوءمصرف مواد مخدر به آنها دچار شده است.
-
مشاوره پس از ترک اعتیاد
افرادی که به تازگی اعتیاد را کنار گذاشته اند، در شرایط حساس و شکننده ای به سر می برند و برای بازسازی روابط و بازگشت به زندگی عادی در جامعه به کمک نیاز دارند. حساس ترین و چالش برانگیزترین دوره در زندگی شخص ترک کننده و اطرافیان او، دوره پس از ترک اعتیاد است. متاسفانه بسیاری از افراد پس از ترک اعتیاد، مجدداً به سمت مصرف مواد مخدر قدم برمی دارند. نقش مشاور ترک اعتیاد در این دوره حساس، بسیار زیاد بوده و منجر به جهت‌دهی به برنامه ها و سازمان دهی افکار شخص می گردد. در این جلسات در هر زمینه و برای بهبودی شرایط کلی راهنمایی و مشاوره داده می شود تا افراد بتوانند به زندگی عادی بازگردند، بر شرایط سخت و دشوار غلبه کرده و در مقابل وسوسه و میل به مصرف مجدد مواد مخدر مقاومت نمایند.
-
مشاوره فردی ترک اعتیاد
اهداف اصلی مشاوره فردی ترک اعتیاد عبارتند از: پرداختن به علائم اعتیاد و آسیب های ناشی از سوءمصرف مواد مخدر و همچنین کمک به ادامه روند بهبودی شخص. مشاوره فردی جز اساسی ترین برنامه ترک اعتیاد مواد مخدر، الکل و سایر روان‌گردان‌هاست، چرا که به تمام جنبه های روحی، روانی و جسمی اعتیاد می پردازد. در این جلسات فرد معتاد به خودآگاهی کامل دست پیدا کرده که در نهایت می تواند از آن برای مبارزه با وسوسه مصرف مجدد استفاده نماید. همچنین در جلسات مشاوره فردی، مشاور یا درمانگر باتجربه، نحوه زندگی سالم بدون مصرف مواد مخدر را آموزش می دهد.
-
مشاوره گروهی ترک اعتیاد
گروه درمانی یا مشاوره گروهی ترک اعتیاد یک روش درمانی نوین و بسیار مفید است که در تمامی کلینیک های روانشناسی برای ترک اعتیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور معمول در این نوع مشاوره گروهی از متخصصان بهداشت و روان و مشاوران در زمینه های متنوع برای راهنمایی و کمک به افراد وجود دارند. دلیل برتر بودن این روش، به اشتراک گذاشتن تجربیات و معاشرت با افراد است که شرایط مشابهی با شخص داشته اند. گروه درمانی، حس انزوا و تنهایی را در فرد از بین برده و افراد را از روند بهبودی یا شکست‌ها همنوعان خود مطلع می سازد تا در برخی موقعیت های دشوار بتوانند به یکدیگر کمک کنند. در گروه درمانی معمولاً افراد از قبل با هم رابطه ای نداشته و اعضای گروه می توانند ثابت یا چرخشی باشند.
انواع گروه درمانی برای درمان ترک اعتیاد
انواع مختلفی از گروه درمانی وجود دارد که معمولاً در درمان اعتیاد استفاده می شود. در اینجا برخی از برجسته ترین گزینه ها آورده شده است:
-
گروه های درمان شناختی رفتاری (CBT)
گروه های CBT بر شناسایی و تغییر الگوهای افکار منفی و رفتارهای مرتبط با اعتیاد تمرکز می کنند. شرکت کنندگان مهارت های مقابله ای را یاد می گیرند، استراتژی های پیشگیری از عود را توسعه می دهند و باورهای ناکارآمد را به چالش می کشند.
-
گروه های پشتیبانی
گروه های حمایتی محیطی امن و بدون قضاوت را برای افراد با تجربیات مشابه فراهم می کنند تا مبارزات، موفقیت ها و توصیه های خود را به اشتراک بگذارند.
-
گروه های آموزشی روانی
هدف این گروه ها آموزش شرکت کنندگان در مورد اعتیاد، تأثیرات آن بر جسم و ذهن و روند بهبودی است. آن ها ممکن است موضوعاتی مانند محرک ها، مدیریت استرس، مهارت های ارتباطی و مکانیسم های مقابله ای سالم را پوشش دهند.
-
گروه های فرآیندی
گروه های فرآیندی بر تعاملات بین فردی و پویایی درون گروه تمرکز می کنند. شرکت‌کنندگان احساسات، روابط و الگوهای رفتاری خود را بررسی می‌کنند و بینش و حمایت درمانگر و اعضای گروه را به دست می‌آورند.
-
گروه های خانواده درمانی
اعتیاد نه تنها بر فرد بلکه بر نزدیکان آن ها نیز تأثیر می گذارد. گروه‌های خانواده درمانی و مشاوره خانواده به اعضای خانواده کمک می‌کنند تا اعتیاد را درک کنند، ارتباطات را بهبود بخشند، حد و مرزها را تعیین کنند و بهبودی را در درون واحد خانواده ارتقا دهند.
-
گروه های تجربی درمانی
این گروه‌ها از تکنیک های خلاقانه و بیانی مانند هنر درمانی، موسیقی درمانی و روان درمانی برای کشف احساسات، تسهیل خودیابی و ارتقای رشد شخصی در روند بهبودی استفاده می نمایند.
مشاوره اعتیاد برای هر کسی که با اختلال مصرف مواد دست و پنجه نرم می کند، سودمند است. یک راهنما یا مشاور می تواند گزینه های بالقوه ای را برای کمک به کاهش استرس و بهبود زودهنگام ارائه دهد. توجه به این نکته مهم است که در دسترس بودن و انواع خاص گروه درمانی ممکن است بسته به برنامه مشاور متفاوت باشد. برنامه های درمانی فردی باید با راهنمایی یک درمانگر اعتیاد یا مشاور واجد شرایط برای تعیین مناسب ترین گزینه های درمانی با توجه به نیازهای هر فرد ایجاد شود.
نقش مشاور در مشاوره اعتیاد
اعتیاد یک بیماری ریشه دار است. معتادان به مواد مخدر و الکل بیشتر از اثرات سوء مصرف مواد و مشکلات روانی رنج می برند. به همین دلیل است که معتادان در طول روند بهبودی نیاز به کمک روانشناختی حرفه ای دارند. مشاوران اعتیاد به یک معتاد در زمینه‌های مختلف کمک می‌کنند. به این صورت که با آن ها ارتباط برقرار می کنند. مهمترین بخش کار برقراری ارتباط با معتادان است. در حالی که مشاوره دادن و آموزش دادن به یک معتاد مهم است، گوش دادن به آن ها نیز اهمیت دارد. یک مشاور اعتیاد باید شنونده خوبی باشد. معتادان هنگام درمان احساسات ناخوشایند زیادی دارند. اغلب، تنها چیزی که به آن نیاز دارند بیان احساسات است.
علاوه بر این موارد، یک مشاور باید مشوق آن ها در طی روند درمان باشد زیرا در حال مبارزه با هوس هستند، و در تلاش برای یافتن هدفی در زندگی. اینجاست که یک مشاور نقش بسزایی دارد. آنها بیماران خود را تشویق می‌کنند که به بازپروری و درمان ادامه دهند. مشاوران اعتیاد یک پیوند و ارتباط واقعی با بیماران خود ایجاد می کنند. یک معتاد در دوران بهبودی نیاز به حمایت دارد. بخش مهمی از کار یک مشاور اعتیاد این است که با هر شخص یکسان رفتار نکند. یک مشاور اعتیاد نه تنها از معتاد بلکه از خانواده او نیز حمایت می کند. مشاور در مورد سوء مصرف مواد، روند بهبودی و آنچه که خانواده و نزدیکان می توانند برای حمایت از فرد معتاد انجام دهند، آموزش می دهد.
