اختلال شخصیت وسواسی جبری (obsessive–compulsive personality disorder) یک وضعیت سلامت روانی است که باعث اشتغال ذهنی گسترده با کمال گرایی، سازماندهی و کنترل می شود. این رفتارها و الگوهای فکری در انجام کارها و حفظ روابط تداخل دارند. افراد مبتلا به OCPD باورهای سفت و سخت و روش های خاصی برای انجام وظایف مختلف دارند. آنها اجازه هیچ گونه انعطافی را نمی دهند و قادر به سازش با دیگران نیستند.
اختلال شخصیت وسواسی جبری چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری اغلب متوجه نمی شوند که رفتار و طرز فکرشان مشکل ساز است. OCPD یکی از انواع اختلالات شخصیت است که شامل اضطراب و ترس می باشد. لازم است به این نکته توجه شود که اختلال شخصیت وسواسی اجباری (OCPD) و اختلال وسواس فکری (OCD) متفاوت هستند، با وجود اینکه شبیه به هم به نظر می رسند. OCD یک اختلال اضطرابی است که در آن اغلب افکار ناخواسته و مزاحم (وسواس) باعث می شود فرد، رفتارهای تکراری (اجبار) انجام دهد. افراد مبتلا به OCD معمولاً می دانند که این وضعیت مشکل ساز بوده و می پذیرند که برای درمان آن به کمک حرفه ای نیاز دارند. اما افراد مبتلا به OCPD معمولاً خودآگاهی کمی از رفتارهای خود دارند.
علائم اختلال شخصیت وسواسی جبری
نشانه های اصلی این اختلال شخصیت شامل وسواس فکری (وسواس) فراگیر با نظم، کمال گرایی، کنترل و روش های خاص انجام کارها است. این رفتارها، انجام وظایف را دشوار می کند و باعث ایجاد مشکلاتی در روابط می شود. علائم OCPD معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود که عبارتند از:
- کمال گرایی تا حدی که توانایی انجام کارها را مختل می کند.
- رفتارهای رسمی یا سفت و سخت
- عدم توانایی در تشکیل و حفظ روابط نزدیک با دیگران و همچنین بروز احساسات
- به شدت صرفه جویی در پول
- نیاز شدید به وقت شناس بودن
- توجه شدید به جزئیات
- از خود گذشتگی بیش از حد به کار به قیمت از دست دادن روابط خانوادگی یا اجتماعی
- احتکار اقلام فرسوده یا بی مصرف
- ناتوانی در به اشتراک گذاشتن یا واگذاری کار به دلیل ترس از این که کار درست انجام نشود.
- تثبیت وظایف با تهیه لیست
- پایبندی دقیق به قوانین و مقررات
- نیاز شدید به نظم
- همه چیز را به عنوان “سیاه یا سفید” (تفکر دوگانه) درک می کنند.
- در مقابله با انتقاد مشکل دارند.
- تمرکز بیش از حد روی عیوب دیگران.
- احساس دقت شدید در مورد روشی که کارها باید انجام شوند.
- پایبندی سخت به قوانین اخلاقی
- بسیار محتاط است تا با شکست مواجه نگردد.
- معمولا بیش از حد بر یک ایده، وظیفه یا باور متمرکز می شود.
- در خصوص عقاید و روش انجام کارها بسیار سخت گیرانه عمل می کند.
در یک نگاه، افراد مبتلا به OCPD معمولا با اعتماد به نفس، سازماندهی شده و موفق به نظر می رسند. استانداردهای دقیق آن ها حتی ممکن است در مشاغل خاصی برایشان مفید باشد. با این حال، ناتوانی آن ها در سازش یا تغییر رفتارها معمولاً بر روابطشان تأثیر منفی می گذارد. اختلال شخصیت وسواسی جبری زمانی تشخیص داده می شود که این علائم توانایی فرد را برای عملکرد و تعامل با دیگران را مختل می کند.
درمان اختلال شخصیت وسواسی جبری
در بیشتر موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری (OCPD) باور ندارند که رفتارهایشان مشکل ساز است. با این حال، اگر مشکل دیگری باعث ناراحتی آن ها شود، ممکن است به دنبال کمک باشند. روان درمانی (گفتار درمانی) معمولاً درمان انتخابی برای اختلالات شخصیت است. هدف از درمان کمک به فرد برای کشف انگیزه ها و ترس های مرتبط با افکار و رفتار خود است. علاوه بر این، آن ها می توانند یاد بگیرند که با دیگران ارتباط مثبت تری برقرار کنند. دو نوع روان درمانی خاص که می تواند به افراد مبتلا به OCPD کمک کند عبارتند از:
- درمان روان پویایی: این نوع درمان بر ریشه های روانی رنج عاطفی تمرکز دارد. از طریق خود بازتابی و خودآزمایی، فردی که تحت درمان قرار می‌گیرد به روابط مشکل‌ساز و الگوهای رفتاری در زندگی خود نگاه می‌کند تا خود را بهتر درک کند و نحوه ارتباطش با افراد دیگر و محیط خود را تغییر دهد.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک نوع درمان هدف گرا است. یک مشاور فردی یا روانشناس به فرد کمک می کند تا افکار و احساسات خود را بهتر بشناسد، افکار و رفتارهای منفی خود را شناخته و الگوها و عادات فکری سالم تری اتخاذ نماید. درمان شناختی رفتاری یک نوع رایج مشاوره سلامت روان است. در طول CBT، شما با یک متخصص سلامت روان بر اساس یک برنامه ساختار یافته ملاقات می کنید. این جلسات منظم شامل کار با مشاور برای صحبت در مورد هر گونه مشاوره استرس، اضطراب یا افسردگی است. یک مشاور سلامت روان ممکن است شما را تشویق کند که تاکید کمتری بر کار و تاکید بیشتر بر تفریح، خانواده و سایر روابط بین فردی داشته باشید.
در کنار روان درمانی دو روش دیگر برای این اختلال می تواند مفید باشد:
- دارو درمانی
در حالی که در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند اختلالات شخصیتی را درمان کند، داروهایی برای افسردگی و اضطراب وجود دارد که افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی جبری نیز ممکن است به آن مبتلا باشند. درمان این شرایط می تواند درمان OCPD را آسان تر کند. روانپزشک ممکن است تجویز یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) را برای کاهش برخی از اضطراب های پیرامون چرخه وسواس فکری اجباری در نظر بگیرد. استفاده طولانی مدت از دارو معمولاً برای OCPD توصیه نمی شود.
- آموزش تمدد اعصاب یا ریلکسیشن
تمرین تمدد اعصاب شامل تکنیک های تنفس و تمدد اعصاب خاص است که می تواند به کاهش احساس استرس در فرد کمک کند. این علائم در OCPD رایج است. نمونه هایی از تمرین های آرامش بخش توصیه شده شامل یوگا، تای چی و پیلاتس می باشد.
