درمان وسواس فکری بدون دارو امکان پذیر است. وسواس فکری یک اختلال عصبی و روانی است (Obsessive-Compulsive Disorder) که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. مشخصه اصلی وسواس فکری، افکار مداوم و ناخواسته (وسواس) و رفتارهای تکراری (اجباری) است که در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد می کند.
وسواس های ناشی از OCD شامل افکار مزاحم هستند که تمرکز شخص را از بین می برند. نادیده گرفتن افکار وسواسی دشوار است و می تواند منجر به اضطراب شود. اجبار، اعمال ذهنی یا فیزیکی هستند که برای از بین بردن افکار مزاحم و کاهش اضطراب ناشی از آن ها انجام می شود، به عنوان مثال: برداشتن اشیای تیز از دید به دلیل افکار وسواسی در مورد آسیب دیدن شخصی.
با گذشت زمان، رفتارهای اجباری می توانند به اولویت ها تبدیل شوند و منجر به دست کشیدن برخی از افراد از روابط و کارشان شود، اما تعداد کمی از افراد می توانند همچنان به زندگی کاری و اجتماعی خود ادامه دهند در حالی که با رفتارهای اجباری دست و پنجه نرم می کنند.
داروها اغلب برای کاهش علائم این اختلال تجویز می شوند اما تنها راه حل آن، مصرف دارو نیست. درمان وسواس فکری بدون دارو نیز امکان پذیر است. اگر فرد در مرحله بروز علائم وسواس فکری، نتواند آن ها را متوقف کند، به تدریج دچار استرس و اضطراب فراوانی شده که شخص را از پای در می‌آورد.
انواع درمان وسواس فکری بدون دارو
در حالی که داروها می توانند به مدیریت علائم اختلال وسواس فکری کمک کنند، اما در صورت استفاده به تنهایی دارای محدودیت های متعددی هستند. همانطور که در بالا اشاره کردیم، دارو فقط علائم را مورد هدف قرار می دهد. بنابراین داروها معمولاً بهتر است در ترکیب با درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) استفاده شوند.
داروها، عوارض جانبی داشته که ممکن است برای برخی افراد غیرقابل تحمل باشد. به عنوان مثال، SSRI ها، رایج ترین دارویی که برای اختلال وسواس فکری تجویز می شوند، باعث تهوع، بی خوابی، و اختلال عملکرد جنسی، در کنار سایر عوارض جانبی می شود. برخی از افراد ممکن است در هنگام قطع دارو علائم ترک را نیز تجربه کنند.
از سمت دیگر، دارو ممکن است برای همه مؤثر نباشد. افرادی که علائم شدید دارند ممکن است به دوزهای بالاتر دارو یا ترکیبی از داروها نیاز داشته باشند. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است اصلاً به دارو پاسخ ندهند، یا علائم آن ها ممکن است با قطع مصرف دارو عود کند.
درمان وسواس فکری را می توان بدون هیچ دارویی با درمان هایی مانند تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) و روان درمانی انجام داد. اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) یک مسئله رفتاری بوده که با اجبار و وسواس همراه است. این باعث می شود افراد زمان قابل توجهی را صرف مقابله با افکار وسواسی یا اجبار کنند و بهره وری آن ها را در زمینه هایی مانند مدرسه، کار و روابط محدود کند. انواع درمان وسواس فکری بدون دارو عبارت است از:
- درمان TMS
در طی این درمان، یک سیم پیچ الکترومغناطیسی روی سر بیمار قرار می گیرد و برای ارسال پالس های مغناطیسی به مغز استفاده می شود. به نظر می رسد هدف قرار دادن ناحیه حرکتی در مغز بهترین نتایج را برای افرادی که با وسواس فکری سروکار دارند، ارائه می دهد. اکثر آن ها علائم کمتری را پس از درمان گزارش می‌کنند و این معمولاً حداقل سه ماه طول می‌کشد.
برنامه های درمانی OCD معمولاً شامل پنج جلسه درمان در هفته است. هر درمان حدود 20 دقیقه طول می کشد، به جز اولین درمان که ممکن است تا یک ساعت طول بکشد. درمان TMS نیازی به استفاده از داروهای بی حس کننده یا آرام بخش ندارد زیرا این یک روش غیر تهاجمی است. اکثر بیماران پس از درمان عوارض جانبی قابل توجهی را تجربه نمی کنند.
- روان درمانی
این روش که به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می شود، می تواند برای آموزش روش های بهتر به بیماران برای مقابله با افکار مزاحم و اجبار استفاده شود. داشتن افکار مزاحم طبیعی است. مشکل این است که افراد مبتلا به وسواس فکری این افکار را در ذهن خود مهم می کنند. درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند برای آموزش روش های جدید به بیماران برای پردازش افکارشان استفاده شود. در طول جلسات درمانی، بیماران در معرض موقعیت های ترسناک یا تصاویری قرار می‌گیرند که بر وسواس های آن ها تمرکز دارد.
به بیماران آموزش داده می شود که از انجام رفتارهای اجباری معمول خود (که به عنوان پیشگیری از پاسخ شناخته می شود) خودداری کنند. با ماندن در یک موقعیت ترسناک بدون اینکه اتفاق وحشتناکی رخ دهد، بیماران یاد می گیرند که افکار ترسناک آن ها فقط افکار هستند. اشخاص می آموزند که می توانند بدون تکیه بر رفتارهای وسواسی با افکار خود کنار بیایند و به مرور زمان اضطراب آن ها کاهش می یابد.
شرکت در جلسات درمانی و مشاوره فردی، به صورت حضوری و آنلاین انجام می شود. برخی از افراد مبتلا به وسواس فکری ممکن است با شرکت در CBT به دلیل اضطراب اولیه ای که ایجاد می کند موافقت نکنند، اما این روش روان درمانی قوی ترین ابزار موجود برای درمان بسیاری از انواع اختلال وسواس فکری است.
وسواس فکری می تواند به شما این احساس را بدهد که زندگی شما از کنترل خارج شده است، اما این اختلال را می توان به طور موثر درمان کرد حتی اگر ترجیح دهید از مصرف دارو خودداری کنید، به کلینیک روانشناسی ویدانا مراجعه کرده تا درباره نحوه درمان خود وسواس فکری بدون دارو مطلع شوید.
