روانشناسی زرد، باورها و ایده های رایجی را توصیف می کند که در سراسر جوامع در زمینه روانشناسی مورد بحث قرار گرفته است. با این حال، بسیاری از مردم مطمئن نیستند که آیا روانشناسی زرد دقیق بوده یا از باورهای غلط ساخته شده است. روانشناسی زرد، هر ایدئولوژی روانشناختی، درمان یا تکنیکی را که از طریق کتاب، برنامه تلویزیونی یا وبلاگ محبوبیت پیدا کرده است، پوشش می دهد.
روانشناسی زرد چیست؟
روانشناسی زرد در یک مفهوم کلی، به روش‌ها و نظریاتی اشاره دارد که در شبکه‌های اجتماعی، برخی مطبوعات، کتاب‌ها و رسانه‌های عمومی منتشر می‌شود و به طور عمده با هدف ارائه راهکارها و توصیه‌های ساده و راحت و سطحی برای افزایش خوشبینی، بهبود روابط، مدیریت استرس و موضوعات مشابه می‌پردازد.
روانشناسی زرد یا عامه پسند که روانشناسی پاپ (Popular psychology) نیز نامیده می شود، به دانش روانشناختی اشاره دارد که اغلب توسط عموم، تکرار و منتشر می‌شود. برای بسیاری، این دانش مبتنی بر موضوعات پرطرفدار در رسانه‌های اجتماعی، حوزه های رایج سلامت روان در زمینه روانشناختی و درس‌های آموخته‌شده از درمان است اما مفاهیم و نظریه‌های غیرعلمی بوده که درباره رفتار و روان انسان صحبت می‌کند.
روانشناسی ممکن است درمان شناختی-رفتاری، روانشناسی مثبت، روانشناسی تکاملی، علوم اعصاب، روان درمانی و مراقبه ذهن آگاهی را در میان سایر زمینه ها مورد بررسی قرار دهد. بررسی این حوزه ها ممکن است به جوامع کمک کند تا افکار و احساسات را در زمینه های مختلف بهتر درک کنند. زمانی که دانش صحیح و مبتنی بر تحقیق و تفکر انتقادی باشد، می تواند بر ادراک عمومی از روانشناسی تأثیر مثبت بگذارد.
با این حال، زمانی که تصورات غلط در جوامع پخش می‌شود، روانشناسی زرد یا پاپ می‌تواند تأثیر منفی داشته باشد. متاسفانه روانشناسی زرد در جامعه فعلی در اینستاگرام و سایر شبکه های اجتماعی بسیار رواج پیدا کرده و اغلب افراد به دلیل عدم آگاهی، گفته های افراد فعال در این حوزه را پذیرفته و باور دارند که صحبت های این اشخاص کاملا علمی و منطقی است؛ اما باید بدانید که به هیچ وجه اینگونه نیست. روانشناسی زرد، هیچ ارتباطی با علم روانشناسی نداشته و جامعه روانشناسان آن را تایید نمی‌کند. برای اجتناب از روانشناسی زرد بهتر است به متخصصان حوزه‌های روانشناسی و مشاوره فردی مراجعه کنید.
انواع روانشناسی زرد
برخی از انواع روانشناسی زرد را که ممکن است تا کنون با آن ها برخورد کرده باشید، در ادامه معرفی می شود.
- برنامه های تلویزیونی یا پادکست: این برنامه ها می توانند با کیفیت متفاوتی به مخاطب ارائه شوند، از روانشناس تا افرادی که هیچ علمی در خصوص روانشناسی ندارند.
- وبلاگ شخصی: انواع وب سایت های نوشته شده توسط نویسندگان بدون تخصص در یک حیطه خاص مانند توصیه‌های رایج به زوجین. (زوج درمانی چیست؟)
- کانال های یوتیوب: بسیاری از افراد در این فضا ویدیوهایی درباره موضوعات مربوط به سلامت روان ارائه می کنند و ادعا دارند که در این زمینه متخصص هستند. بهتر است که قبل از مشاوره گرفتن توسط این کانال ها حتما در مورد صلاحیتشان تحقیق نمایید.
- کتاب های خودآموز: این کتاب‌ها گاهی اوقات حاوی روش هایی بوده که متاسفانه مبتنی بر شواهد یا تأیید تحقیقات علمی نیستند.
- محصولات خودیاری: بسیاری از محصولات خودیاری را می‌توان به صورت آنلاین تهیه کرد، اما بیشتر آن ها مبتنی بر روش های علمی نیستند.
باورهای غلط رایج در روانشناسی زرد
چند افسانه و تصور غلط رایج وجود دارد که ممکن است از طریق رسانه های محبوب، از جمله رسانه های اجتماعی و تلویزیون، منتشر شود. این افسانه ها می توانند سلامت روان را بیشتر مورد هدف قرار دهند که می تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد.
- شخصیت های چپ مغز در مقابل شخصیت های راست مغز
یکی از رایج‌ترین باورها در روانشناسی زرد این تصور است که افراد، دارای شخصیت «چپ مغز» یا «راست مغز» هستند. بر اساس این ایده، افراد چپ مغز منطقی، تحلیل‌گر و جزئیات‌گرا هستند، در حالی که افراد راست مغز خلاق، احساسی و شهودی هستند. تحقیقات علوم اعصاب نشان می دهد که مغز ممکن است به مراتب بیشتر از آنچه که نظریه دوگانگی چپ و راست نشان می دهد، به هم پیوسته و پیچیده‌تر باشد. هر دو نیم‌کره شامل فرآیندهای شناختی مختلفی هستند. هیچ فردی منحصراً به یک طرف متکی نیست.
- 10% استفاده از مغز
باور دیگری که ممکن است افراد بشنوند این است که انسان ها تنها از 10 درصد مغز خود استفاده می کنند. این ایده برای دهه های طولانی وجود داشته و ممکن است توسط فیلم ها و فرهنگ پاپ تداوم یابد. به گفته ساینتیفیک امریکن، افراد بیش از 10 درصد از مغز خود را از جمله هنگام انجام کارهای روزانه استفاده می کنند. هر قسمت از مغز عملکردی دارد و بیشتر مناطق در طول روز فعال هستند. جان هنلی، روانشناس مشهور، تأیید می کند که اکثر افراد 100 درصد از قدرت مغز خود را روزانه استفاده می کنند.
- پیام رسانی سابلیمینال
مفهوم پیام های سابلیمینال ممکن است در فرهنگ پاپ مورد بحث قرار گیرد. این نشان می‌دهد که پیام های پنهان در تبلیغات، فیلم ها یا موسیقی ممکن است بر رفتار فرد تأثیر بگذارد، بدون اینکه آن ها آگاهانه آگاه باشند. در حالی که از نظر علمی این نکته درست است که اگر چه مغزها اطلاعات را به صورت ناخودآگاه پردازش کنند، اما تأثیر پیام های زیرآگهی اغلب اغراق آمیز است. تحقیقات نشان داده است که پیام های زیرآگهی کمترین تأثیر را بر رفتار و تصمیم گیری افراد دارند.
- فرومون ها شرکا را به یکدیگر جذب می کنند.
بسیاری از مردم درباره پدیده فرومون ها بحث می کنند که در حیوانات مورد مطالعه قرار گرفته و در قلمرو حیوانات وجود دارد. اگرچه بسیاری از برندها در مورد استفاده از “فرومون” در محصولات خود برای افزایش جذابیت صحبت می کنند، اما هیچ مطالعه ای علمی برای وجود فرومون در انسان پیدا نکرده است. به همین دلیل، خرید عطری که ادعا می کند “فرومون” در آن وجود دارد می تواند یک اثر دارونما باشد زیرا هیچ کس فرمونی را پیدا نکرده است که بتوان آن را اندازه گیری کرده باشد.
روانشناسی پاپ محدودیت ها و مزایایی دارد که کشف آن ها می تواند جالب و سرگرم کننده باشد. با این حال، اگر به دنبال راهنمایی جامع و شخصی هستید، برای پشتیبانی با یک درمانگر تماس بگیرید. یک مشاور دارای تجربه و آموزش دیده در مفاهیم روانشناسی مدرن می تواند به هر سوالی که ممکن است در مورد روانشناسی داشته باشید، به درستی پاسخ دهد.
