مشاوره نوجوان اهمیت به‌سزای دارد زیرا نوجوانی یکی از مهم‌ترین مراحل رشد انسان است. در طول سال های نوجوانی، افراد برای ورود به مرحله بزرگسالی با تغییرات جسمی، روانی، هویتی و … زیادی مواجه می شوند.
در حالی که نوجوانی اغلب به عنوان دورانی سخت و پرفراز و نشیب تصور می شود، مهم است که به یاد داشته باشیم که بسیاری از نوجوانان این مرحله زندگی را با موفقیت و آرامش طی می کنند.
خدماتی از جمله مشاوره نوجوان، به نوجوانان و خانواده هایشان کمک می‌کند تا راه های مناسبی را برای رشد و بلوغ روانی- اجتماعی، بیابند. مشاوره به نوجوانان کمک می کند تا احساس خوبی نسبت به خود داشته و در روابط سالمی قدم بگذارند. خدمات مشاوره نوجوان در کلینیک روانشناسی ویدانا ارائه می شود و می توانید برای تعیین وقت مشاوره به صفحه درخواست وقت مشاوره رجوع کنید.
مشاوره نوجوان چیست؟
مشاوره نوجوان برای نوجوانانی است که به بهبود کیفیت سلامت روان خود اهمیت می‌دهند. یک جلسه مشاوره نوجوان باکیفیت می‌تواند برای هر نوجوانی مفید است. به ویژه برای کسانی که از مشکلات خاصی رنج می برند.
مشاوره سلامت روان می تواند نوجوانان را از تجربه بحران های بهداشت روانی باز دارد. مشاوره برای نوجوانی که با اضطراب، افسردگی یا تروما مواجه است، ضروری می باشد. مصرف مواد در نوجوانان موضوعی جدی است که باید در جلسات مشاوره نوجوان و مشاوره ترک اعتیاد به آن پرداخته شود. علاوه بر این، نوجوانانی که تمایلات جنسی خود را کشف کرده یا اختلال جنسیتی را تجربه می‌کنند، می‌توانند از این نوع درمان بهره ببرند.
مشاوره بالینی سلامت روان برای نوجوانان می تواند شامل مشارکت اعضای خانواده، معمولاً والدین یا سایر سرپرستان باشد. مشاورانی که در مدرسه حضور دارند جزو اولین کسانی هستند که متوجه می شوند چه زمانی یک نوجوان می تواند از این نوع مشاوره بهره مند شود. در اینجا چند علامت هشدار دهنده وجود دارد که نشان دهنده نیاز شخص به مشاوره است:
- احساس غمگینی، افسردگی، عصبانیت یا اضطراب (مشاوره افسردگی چیست؟)
- داشتن مشکل در تمرکز
- احساس ناامیدی مداوم
- صحبت در مورد افکار خود زنی، مرگ یا خودکشی
- تغییرات قابل توجه در عادات غذایی
- تغییرات در رفتار
- منزوی شدن
- افت ناگهانی نمرات
- نوسانات خلقی شدید
- رفتارهای خود تخریبی
فواید مشاوره نوجوان
ما قبلاً ثابت کرده ایم که مشاوره نوجوان و خانواده هم برای شخص و هم برای اعضای خانواده آن ها مفید است. در اینجا به برخی از فواید مشاوره نوجوان اشاره می شود.
ایجاد چارچوب عاطفی
یادگیری برای ایجاد تعادل در احساسات برای نوجوانان مهم است زیرا آن ها به بزرگسالان جوان تبدیل می شوند. کنترل هیجان برای نوجوانان مبتلا به ناتوانی های رشدی، اختلالات خلقی، اختلالات شخصیتی، اختلالات خوردن و اعتیاد می تواند دشوار باشد.
بهبود آسیب ها
نوجوانی زمانی است که مغز هنوز در حال شکل گیری است. بدون درمان، ترومای حاد یا مزمن می تواند رشد مغز را متوقف کند و نوجوانان را در هنگام بزرگ شدن، در وضعیت نامساعدی قرار دهد و بر بقیه عمر تأثیر منفی بگذارد. علائم تروما و PTSD شامل فلاش بک، کابوس، گسستگی، احساس وحشت و درد فیزیکی و جسمانی است.
افزایش اعتماد به نفس
برای نوجوانان مهم است که نسبت به خود احساس ارزشمندی بیشتری داشته باشند. بسیاری از نوجوانان عزت نفس پایینی دارند که می تواند منجر به افسردگی و ایجاد افکار خودکشی شود. حس ارزشمند بودن و افزایش اعتماد به نفس می تواند به نوجوانان کمک کند تا با خود مهربان تر بوده و احساس بهتری نسبت به خود داشته باشند.
ترمیم روابط خانوادگی
این نوع مشاوره و گاهی اوقات درمان، به ویژه زمانی که خانواده درگیر آن هستند، تأثیرگذار است. خانواده درمانی متناسب با نوجوانان، می تواند شکاف عاطفی بین والدین و فرزندان را بازگرداند. این مشکلات ممکن است نتیجه آسیب های اولیه دوران کودکی باشد یا ممکن است در طول سال های نوجوانی در حالی که شخص با مشکلات روانی دست و پنجه نرم می کند، ایجاد شده باشد.
کسب مهارت های مقابله ای سالم
یادگیری مهارت های مقابله ای سالم برای گذر از چالش ها و ناراحتی ها یکی دیگر از مزایای مشاوره نوجوان است. مشاوران می توانند به نوجوانان کمک کنند تا راه های جدید و سالمی را برای مدیریت پویایی های دشوار خانواده، افسردگی، اضطراب و سایر چالش ها و محرک ها بیابند.
حمایت از رشد و تکامل نوجوانان
مشاوره از رشد نوجوانان حمایت می کند. نقاط عطف رشد متفاوتی وجود دارد که نوجوانان باید به آن ها برسند تا به مرحله بعدی با موفقیت راه یابند. مشاوره می تواند به نوجوانان کمک کند تا با بررسی هر مرحله از رشد و تأثیرات آن بر رشد اجتماعی، رفتاری و عاطفی، به اهداف خود برسند.
چرا مشاوره نوجوان مهم است؟
نوجوانی یکی از پیچیده ترین مرحله زندگی هر فرد است. جلسات مشاوره نوجوان نه تنها بر شخص، بلکه بر خانواده نیز متمرکز است. مشاوران اغلب ترجیح می دهند خانواده را درگیر کنند، زیرا آن ها نقش مهمی در زندگی نوجوان دارند و تعیین می کنند که نوجوان در بزرگسالی چگونه با چالش ها و تغییرات برخورد کند.
مشاوره نوجوان به نوجوانان مکان امنی برای بررسی چالش های سلامت روان می دهد. اگر مسائل مربوط به سلامت روان درمان نشود، نوجوانان ممکن است دچار بحران شوند. مشاوره فردی می تواند از بحران جلوگیری کند.
تغییرات هورمونی و بلوغ در این مرحله، می تواند سلامت جسمی و عاطفی نوجوانان را ویران کند. عوامل خارجی زیادی وجود دارد که سلامت روان نوجوانان امروزی را مختل می کند، از جمله رسانه های اجتماعی، تحریک مداوم، ترس از رویدادهای جهانی و تغییرات آب و هوایی. علاوه بر این، نوجوانان با مسائل همیشگی مانند فشار همسالان، مسائل مربوط به عزت نفس و … سر و کار دارند. مشاوره به نوجوانان کمک می کند تا مهارت های مقابله ای سالم را بیاموزند و اهداف واقع بینانه را برای خود تعیین کنند.
مشاوره نوجوان با هدف کمک به شخص برای درک احساسات، رفتارها و افکارشان انجام می شود و مستلزم استفاده از تکنیک های منحصر به فرد است. اضطراب یکی دیگر از مشکلاتی است که نوجوانان با آن مواجه هستند و رسیدگی به آن بسیار دشوار است. از این رو این جلسات مشاوره ضروری است. مشاوره فردی نوجوان شامل حضور نوجوان در جلسات مشاوره بوده که در مواقعی برای تشخیص مشکلات اساسی مورد نیاز است. برخی از این مشکلات عبارتند از:
مدیریت خشم، مشکلات تحصیلی، اضطراب، مشکلات رفتاری، مشکلات شخص با تصویر بدن، افسردگی، نگرانی از مصرف مواد مخدر و الکل، اختلالات اشتها، درگیری خانوادگی، اندوه و فقدان، تعارض بین فردی، مسائل مربوط به رابطه، امتناع و ترک مدرسه، خودآزاری و افکار خودکشی، مسائل مربوط به عزت نفس، رابطه جنسی، مشکلات خواب، انزوای اجتماعی، استرس و … . در جلسات مشاوره نوجوان به این مسائل به شکل عمقی رسیدگی می شود.
انواع مشاوره نوجوان
انواع مختلفی از مشاوره نوجوان وجود دارد که عبارتند از:
مشاوره فردی
در درمان فردی، نوجوانان مشاوره متناسب با نیازهای سلامت روان خود را دریافت می کنند. درمانگر حوزه مشاوره کودک و نوجوان که از نظر بالینی برای کار با جوانان آموزش دیده است، در جلسات درمانی کودک و نوجوان به طور مستقیم با خود شخص ارتباط برقرار می کند.
مشاوره خانواده
نوع دیگری از مشاوره که برای نوجوانان ضروری است، خانواده درمانی بوده که اغلب گزینه مناسبی برای افرادی است که نگران سلامت روان نوجوان خود هستند. مشاوران سلامت روان بالینی که در مشاوره خانواده تخصص دارند، پویایی خانواده را به عنوان بخشی از درمان می دانند. مشارکت خانواده یک جنبه ضروری برای دستیابی به بهبودی طولانی مدت بهداشت روانی نوجوانان است.
مشاوره گروهی
در مشاوره گروهی، نوجوانان این فرصت را پیدا می‌کنند که با جوانان دیگری که چالش های سلامت روانی مشابهی را تجربه کرده اند، ارتباط برقرار کنند. مشاوران سلامت روان بالینی که در زمینه پویایی گروهی آموزش دیده اند، محیط امنی را برای کودکان و نوجوانان فراهم می آورند تا تجربیات خود را با یکدیگر و درمانگر به اشتراک بگذارند. این نوع درمان به نوجوانان کمک می کند تا کمتر احساس تنهایی کرده و از موقعیت های درمانی همسالان خود و همچنین مشاور سلامت روان بهره مند شوند.
تروما درمانی
مشاوره تروما برای نوجوانان می تواند به صورت فردی یا گروهی انجام شود. متأسفانه تروما در نوجوانان بسیار رایج است. تمام مشاوره های بالینی سلامت روان در این زمینه باید آموزش ببیند و باید با هر یک از مراجعان خود به گونه ای رفتار کنند که گویی ضربه روحی را تجربه کرده اند، زیرا اکثر آنها به شکلی دچار تروما شده اند. در این راستا مشاور باید از زبان و مداخلاتی استفاده کند که برای ایجاد احساس امنیت در نوجوان و جلوگیری از محرک های تروما طراحی شده است.
درمان تجربی
راه های زیادی برای انجام مشاوره نوجوان وجود دارد که فقط گفتار درمانی نیستند. انواع درمان های تجربی شامل روش های مشاوره حرفه ای مانند یوگا و مدیتیشن، آموزش به کمک اسب، موسیقی درمانی، هنر درمانی، فعالیت های تناسب اندام، هنرهای رزمی ترکیبی، هنرهای آشپزی و خدمات اجتماعی (بسته به مکان) می شود. همه این روش های مختلف راه هایی برای مشاوره نوجوانان هستند که درمان سنتی نبوده اما می توانند به همان اندازه برای سلامت روان کودک و نوجوان مفید باشند.
در اینجا لازم است به این نکته اشاره شود که درمان و مشاوره اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند. مشاوران و درمانگران متخصصان آموزش دیده دارای مجوز هستند و می توانند از گفتار درمانی و همچنین سایر روش های مشاوره نوجوانان استفاده کنند. اما مشاوره نوجوانان با درمان تفاوت هایی دارد. تفاوت اصلی بین مشاوره و درمان این است که مشاوره کوتاه مدت و متمرکز بر یک هدف خاص بوده، در حالی که درمان معمولاً یک فرآیند عمیق تر و طولانی تر است. مشاوره نوجوان معمولاً بر زمان حال متمرکز هستند. مشاوران تمایل دارند هدف گرا باشند و بر نقاط قوت هر شخص تمرکز کنند. مشاوران به مراجعان کمک می کنند تا علائم ناراحت کننده سلامت روان را از بین ببرند و احساس بهتری داشته باشند.
نقش روانشناس در مشاوره نوجوان
مشکلات در سال های نوجوانی چند بعئی می باشد از همین رو، وظایف یک روانشناس نوجوان، به عوامل مختلفی از جمله محیط کار و سطح تحصیلات و نوع مشکل فرد وابسته است. در مشاوره نوجوان، روانشناسان در ابتدا به سنجش وضعیت روانی پرداخته و سپس راهکارهای مداخله ای (مانند مدیریت رفتار) و پیشگیری کننده (مثل پیشگیری از زورگویی و قلدری) را ارائه می دهند.
برخی روانشناسان امور نوجوان که در چارچوب مدارس وجود دارند نفش مهمی در ارائه خدمات به کودکان دارای نیازهای ویژه دارند. در مدارس روانشناسان به صورت انفرادی با دانش‌آموزان گفتگو کرده تا در زمینه های مختلفی به آن ها کمک کند تا نوجوان بتواند کنترل احساسات خود را بهبود بخشیده و مهارت‌های اجتماعی خود را توسعه دهد. از سمت دیگر برای مشکلاتی مانند افسردگی، اوتیسم و به طور کلی سلامت اجتماعی، عاطفی، یا جسمی دانش‌آموزان راهکارهایی ارائه می کنند.
مشاور نوجوان برای رسیدگی به امور نوجوانان می توانند در مراکز مختلفی از جمله موسسات دولتی یا خصوصی، مراکز اصلاح و تربیت نوجوانان و مراکز درمانی و همچنین مطب خصوصی مشغول به کار شوند. مشاور و روانشناس در هر مرکز یا مطبی که کار کند یک هدف اصلی دارد: تشخیص و درمان اختلالات روانی و همچنین اصلاح و مدیریت رفتار نوجوان.
