اختلالات شخصیت چیست؟ درمان انواع آن

اختلالات شخصیت یکی از دشوارترین اختلالات برای درمان در روانپزشکی است به این علت که افراد مبتلا به اختلالات شخصیت فکر نمی‌کنند رفتارشان مشکل‌ساز است، بنابراین اغلب به دنبال درمان نیستند.

شخصیت، طرز تفکر، احساس و رفتاری که هر فرد دارد او را از سایر افراد متمایز می کند. شخصیت یک فرد تحت تأثیر تجربیات، محیط (محیط اطراف، موقعیت های زندگی) و ویژگی های موروثی است که معمولاً در طول زمان ثابت می ماند. شخصیت برای تعیین اینکه چه کسی هستیم، حیاتی است و شامل ترکیب منحصر به فرد ویژگی ها از جمله نگرش ها، افکار و رفتارها و همچنین نحوه بیان این ویژگی ها در تعامل خود با دیگران و با دنیای اطراف است.

اختلالات شخصیت چیست؟

اختلالات شخصیت یک وضعیت سلامت روانی است که شامل الگوهای بلندمدت، فراگیر و مخرب در تفکر، رفتار، خلق و خو و ارتباط با دیگران است. این الگوها باعث ناراحتی قابل توجه فرد و یا اختلال در عملکرد او می شود. اختلالات شخصیت ممکن است باعث ادراک تحریف شده از واقعیت، رفتارهای غیرعادی و پریشانی در جنبه های مختلف زندگی، از جمله کار، روابط و عملکرد اجتماعی شود. علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال شخصیت ممکن است رفتارهای آزاردهنده خود یا تأثیر منفی آن ها را بر دیگران تشخیص ندهند.

الگوی تجربه و رفتار شخص دارای اختلال شخصیت معمولاً از اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود و این تجربیات و رفتارهای درونی اغلب با انتظارات فرهنگی که یک فرد در آن زندگی می کند، متفاوت است. فرد دارای اختلال شخصیت ممکن است دیدگاهی نسبت به جهان داشته باشد که کاملاً متفاوت از دیدگاه دیگران است. در نتیجه، شرکت در فعالیت های اجتماعی، آموزشی و خانوادگی برای فرد دشوار خواهد بود. این رفتارها و نگرش ها اغلب باعث ایجاد مشکلات و محدودیت هایی در روابط، برخوردهای اجتماعی و محیط های کاری یا مدرسه می شود. این موارد همچنین ممکن است باعث احساس انزوا و در نتیجه افسردگی و اضطراب در فرد شود. به طور کلی 10 نوع اختلال شخصیت وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و علائم متفاوتی دارند و در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند.

درمان اختلالات شخصیت یک فرایند مشاوره و روان‌درمانی است که به افرادی که با اختلالات شخصیتی روبه‌رو هستند، کمک می‌کند تا بهبودی در عملکرد روزمره‌، روابط اجتماعی و رضایت زندگی خود را به دست آورند. این نوع درمان بر اساس نظریات و روش‌های مختلف روان‌شناسی و روان‌درمانی انجام می‌شود.

شماره تماس: 09351837440

انواع اختلالات شخصیت

انواع مختلفی از اختلالات شخصیت وجود دارد. آن ها بر اساس ویژگی ها و علائم مشابه به سه دسته کلی طبقه بندی می شوند. برخی از افراد ممکن است علائم و نشانه های اختلالات شخصیتی متعدد را داشته باشند.

• اختلالات شخصیتی سطح A

1. اختلال شخصیت پارانوئید

   ویژگی اصلی این بیماری پارانویا است که عبارت است از بی اعتمادی و بدگمانی بی وقفه به دیگران بدون دلیل کافی برای سوء ظن. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب بر این باورند که دیگران سعی در تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید آن ها دارند.

2. اختلال شخصیت اسکیزوئید

   این وضعیت با الگوی ثابت جدایی و بی علاقگی عمومی نسبت به روابط بین فردی مشخص می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید در هنگام تعامل با دیگران طیف محدودی از احساسات را دارند.

3. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

   افراد مبتلا به این بیماری الگوی ثابتی از ناراحتی شدید و نیاز محدود به روابط نزدیک را نشان می دهند. روابط ممکن است توسط دیدگاه های تحریف شده آن ها از واقعیت، خرافات و رفتارهای غیرعادی محدود شود.

• اختلالات شخصیت سطح B

1. اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD)

   افراد مبتلا به ASPD به دیگران احترام نمی گذارند و از هنجارها یا قوانین پذیرفته شده اجتماعی پیروی نمی کنند. افراد مبتلا به ASPD ممکن است قانون را زیر پا بگذارند یا به اطرافیان خود آسیب فیزیکی یا روحی وارد نمایند. آن ها ممکن است از پذیرفتن مسئولیت رفتارهای خود امتناع کنند و عواقب منفی اعمال خود را نادیده بگیرند.

2. اختلال شخصیت مرزی (BPD)

   در وضعیت اختلال شخصیت مرزی با مشکل در تنظیم هیجانی مشخص می شود که منجر به کاهش عزت نفس، نوسانات خلقی، رفتارهای تکانشی و متعاقب آن مشکلات روابط می شود.

3. اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک

   اختلال شخصیت نمایشی با احساسات شدید و ناپایدار و یک تصویر مخدوش از خود مشخص می شود. برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک، عزت نفس آن ها به تایید دیگران بستگی دارد. آنها تمایل شدیدی دارند که مورد توجه دیگران قرار گیرند و ممکن است رفتارهای نمایشی و یا نامناسبی برای جلب توجه نشان دهند.

4. اختلال شخصیت خودشیفته

   اختلال شخصیت خودشیفته، وضعیت شامل یک الگوی ثابت از برتری و بزرگ‌نمایی، نیاز مفرط به تمجید و تحسین و عدم همدلی با دیگران است. این افکار و رفتارها اغلب ناشی از عزت نفس پایین و عدم اعتماد به نفس است.

• اختلالات شخصیت سطح C

1. اختلال شخصیت اجتنابی

   افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی، احساس بی کفایتی مزمن دارند و نسبت به قضاوت منفی توسط دیگران بسیار حساس هستند. اگرچه آن ها دوست دارند با دیگران تعامل داشته باشند، اما به دلیل ترس شدید از طرد شدن از تعامل اجتماعی اجتناب می کنند.

2. اختلال شخصیت وابسته

   این وضعیت با نیاز مداوم و مفرط به مراقبت توسط شخص دیگری مشخص می شود. همچنین شامل تسلیم بودن، نیاز به اطمینان مداوم و ناتوانی در تصمیم گیری است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته اغلب به شخص دیگری بسیار نزدیک می شوند و تلاش زیادی برای راضی نگه داشتن آن شخص صرف می کنند.

3. اختلال شخصیت وسواسی جبری (OCPD)

   اختلال شخصیت وسواسی جبری با نیاز مداوم و شدید به نظم، کمال گرایی و کنترل مشخص می شود که در نهایت باعث کندی یا اختلال در انجام یک کار و روابط می شود.

درمان و مدیریت اختلالات شخصیتی

در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیت تایید نشده است. اما داروهایی وجود دارند که می توانند به علائم اضطراب و افسردگی کمک کنند، که در افراد مبتلا به اختلال شخصیت رایج است. اختلالات شخصیتی قابل درمان هستند و اغلب ترکیبی از گفتار درمانی و دارو می تواند کمک زیادی به زندگی فرد کند

مشاوره و روان درمانی می تواند به مدیریت اختلالات شخصیت کمک کند. روان درمانی اصطلاحی برای انواع تکنیک های درمانی است که هدف آن کمک به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران کننده است. کار با یک متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، می تواند حمایت، آموزش و راهنمایی را برای فرد و خانواده او فراهم آورد. انواع رایج روان درمانی عبارتند از:

• روانکاوی و روان پویایی
• رفتار درمانی دیالکتیکی
• درمان شناختی- رفتاری
• گروه درمانی
• آموزش روانی (آموزش تشخیص، درمان و راه های مقابله به فرد و اعضای خانواده)

اصول درمان اختلالات شخصیت

در ادامه، به برخی اصول و روش‌های درمان اختلالات شخصیت پرداخته خواهد شد:

1. مشاوره فردی: درمان اختلالات شخصیت معمولاً با جلسات مشاوره فردی آغاز می‌شود. در این جلسات، متخصصان روان‌شناسی با شما درباره سابقه زندگی، الگوهای رفتاری، افکار و احساساتتان صحبت می‌کنند. آنها بر روی مشکلات شخصیتی خاص شما تمرکز می‌کنند و به شما کمک می‌کنند تا افکار و رفتارهای ناسالم را شناسایی و تغییر دهید.
2. روش‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی: روش‌هایی مانند مداخله مبتنی بر ذهن‌آگاهی (Mindfulness) در درمان اختلالات شخصیت مؤثر هستند. این روش‌ها شامل تمرینات توجه به حالت‌های ذهنی، تنفس عمیق و مدیتیشن هستند. با کمک این روش‌ها، شما می‌توانید آگاهی عمیق‌تری از افکار، احساسات و واکنش‌هایتان به دست آورید و آنها را بهبود بخشید.
3. مشاوره گروهی: در برخی موارد، مشاوره گروهی نیز می‌تواند برای درمان اختلالات شخصیت مفید باشد. در این گروه‌ها، شما با افراد دیگری که با مشکلات مشابه روبرو هستند، به اشتراک گذاشتن تجربیات و راهکارهای خود را می‌آموزید. این فرآیند به شما کمک می‌کند تا احساس همبستگی و تعامل با دیگران را تقویت کنید.
4. داروها: در برخی موارد، استفاده از داروها به عنوان تکمیل درمان اختلالات شخصیت ممکن است توصیه شود.

روش های درمان اختلالات شخصیت

علاوه بر روش‌هایی که پیشتر ذکر شد، درمان اختلالات شخصیت می‌تواند شامل روش‌های دیگری نیز باشد. در زیر، چند روش درمانی دیگر برای اختلالات شخصیت را می‌توانید بیابید:

1. روش درمانی شناختی-رفتاری (CBT): CBT یک روش درمانی روان‌شناختی است که بر اساس ارتباط بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. درمان CBT به شما کمک می‌کند تا الگوهای ناسالم افکار و رفتارهایتان را شناسایی کنید و آنها را تغییر دهید. این روش به شما مهارت‌های مدیریت استرس، حل مسئله و تفکر مثبت را نیز آموزش می‌دهد.
2. روش درمانی دیالکتیکی رفتاری (DBT): DBT برای افرادی که با اختلال شخصیت مرزی (borderline) مواجه هستند، توصیه می‌شود. این روش درمانی شامل ترکیبی از مشاوره فردی، مشاوره گروهی و تمرینات مهارت‌های ذهن‌آگاهی است. هدف DBT، کمک به شما در مدیریت احساسات ناپایدار، بهبود روابط بین فردی و توانایی حل مسئله است.
3. روش درمانی روابط شیوه‌گرا (Schema Therapy): این روش درمانی بر اساس نظریه اسکیماها مبتنی است. اسکیماها الگوهای ناسالم افکار و رفتارهایی هستند که در اختلالات شخصیت شکل می‌گیرند. درمان با استفاده از روش روابط شیوه‌گرا به شما کمک می‌کند تا این الگوها را شناسایی کنید و آنها را با الگوهای سالم‌تر و موثرتر جایگزین کنید.
4. درمان خانواده مبتنی بر روابط (Family-Based Treatment): اختلالات شخصیت ممکن است تأثیر گسترده‌ای بر روابط خانوادگی داشته باشند. درمان و مشاوره خانواده مبتنی بر روابط، به شما و خانواده‌تان کمک می‌کند تا الگوهای ناسالم در ارتباط با هم را شناسایی کنید و تغییر دهید. این روش درمانی بر اساس تقویت مهارت‌های ارتباطی، ایجاد مرزهای سالم و حل مشکلات خانوادگی تمرکز دارد.

مهم است که در انتخاب روش درمانی مناسب، با متخصصان مجرب در این زمینه همکاری کنید. هر روش درمانی باید بر اساس نیازها و مشکلات شخصی شما تعیین شود. همچنین، ممکن است درمان اختلالات شخصیت نیازمند ترکیبی از روش‌های مختلف باشد.

 

علائم و علل اختلالات شخصیتی

چه چیزی باعث اختلالات شخصیتی می شود؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که اختلالات شخصیت یکی از ناشناخته ترین شرایط سلامت روان است. دانشمندان هنوز در تلاش برای کشف علت و یافتن بهترین روش ها برای درمان اختلالات شخصیت هستند. تاکنون تحقیقات نشان داده است که عوامل زیر احتمالا در ایجاد اختلالات شخصیت نقش داشته دارند:

• ژنتیک

  دانشمندان یک ژن نادرست را شناسایی کرده اند که ممکن است عاملی برای اختلال شخصیت وسواسی باشد. محققان همچنین در حال بررسی پیوندهای ژنتیکی با پرخاشگری، اضطراب و ترس می باشند زیرا ویژگی هایی هستند که می توانند در اختلالات شخصیت نقش داشته باشند.

• تغییرات مغزی

  محققان تفاوت های ظریف مغزی را در افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی مشخص شناسایی کرده اند. به عنوان مثال، یافته های مطالعات در مورد اختلال شخصیت پارانوئید به تغییر عملکرد آمیگدال اشاره دارد. آمیگدال بخشی از مغز است که با پردازش محرک های ترسناک و تهدید آمیز درگیر می باشد. در مطالعه ای که بر روی اختلال شخصیت اسکیزوتایپی انجام شده، محققان متوجه کاهش حجمی در لوب پیشانی مغز افراد شدند.

• آسیب های دوران کودکی

یک مطالعه ارتباط بین آسیب های دوران کودکی و ایجاد اختلالات شخصیت را نشان داد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، میزان بالایی از آسیب های جنسی در دوران کودکی داشتند. افراد مبتلا به اختلالات شخصیت مرزی و ضداجتماعی مشکلاتی در رابطه با صمیمیت و اعتماد دارند که هر دو ممکن است به سوء استفاده و آسیب های دوران کودکی مرتبط باشد.

• آزار کلامی

در یک مطالعه نشان داده شده است که، افرادی که در کودکی آزار کلامی را تجربه کردند، سه برابر بیشتر در معرض اختلالات شخصیتی مرزی، خودشیفته، وسواسی- اجباری یا پارانوئید در بزرگسالی بوده اند.

• عوامل فرهنگی

عوامل فرهنگی نیز ممکن است در ایجاد انواع اختلالات شخصیت نقش داشته باشند، همانطور که با نرخ های مختلف اختلالات شخصیت بین کشورهای مختلف نشان داده می شود. به عنوان مثال، موارد بسیار کم اختلالات شخصیت ضد اجتماعی در تایوان، چین و ژاپن، همراه با نرخ قابل توجهی بالاتر اختلالات شخصیت خوشه C وجود دارد.

در ادامه لازم است که علائم اختلال شخصیت را مورد بررسی قرار دهیم. هر یک از 10 نوع اختلال شخصیت علائم و نشانه های خاص خود را دارد. اما، به طور کلی، انواع اختلالات شخصیت دارای یک سری علائم مشترک می باشند که شامل موارد زیر است:

• اختلال در شناساییی هویت و احساس خود: افراد مبتلا به اختلال شخصیت عموماً تصویر واضح یا ثابتی از خود ندارند و نحوه نگرش آن ها بسته به موقعیت یا افرادی که با آن ها در ارتباط هستند، اغلب تغییر می کند. عزت نفس این اشخاص ممکن است به طور غیرواقعی بالا یا پایین شود.
• مشکل در روابط: افراد مبتلا به اختلال شخصیت به دلیل باورها و رفتارهای مشکل ساز خود برای ایجاد روابط نزدیک و پایدار با دیگران تلاش می کنند. ممکن است نسبت به دیگران احساس همدلی یا احترام نداشته باشند، از نظر عاطفی به کسی نزدیک نشوند یا بیش از حد نیاز به توجه و مراقبت داشته باشند.
• عدم آگاهی: یکی دیگر از نشانه های متمایز کننده اختلالات شخصیت این است که اکثر افرادی که این اختلالات را دارند اغلب بینش یا خودآگاهی کمی از مشکل ساز بودن افکار و رفتارهایشان دارند.

یک سوال مهم که ایجاد می شود این است که چگونه می توان فهمید که فردی دارای یکی از انواع اختلال شخصیت است؟ باید گفت که شما نمی توانید مطمئن باشید که آیا فردی دارای اختلال شخصیت است یا خیر، زیرا شناسایی آن نیازمند تشخیص حرفه ای و پزشکی است تا بهترین درمان اختلالات شخصیت ارائه گردد. درک تفاوت بین انواع شخصیت و اختلالات شخصیت مهم است. فردی که خجالتی است یا دوست دارد زمانی را به تنهایی بگذراند، لزوماً دارای اختلال شخصیت اجتنابی یا اسکیزوئید نیست. تفاوت بین سبک شخصیت و اختلال شخصیت را اغلب می توان با ارزیابی چگونگی تأثیر شخصیت فرد بر بخش های مختلف زندگی آن ها تعیین کرد، از جمله:

• کار و روابط
• احساسات یا عواطف
• هویت شخصی
• آگاهی از واقعیت
• کنترل رفتار و تکانه

برخی از علائم کلی افراد مبتلا به اختلال شخصیت عبارتند از:

1. رفتار آن ها در برابر نزدیکان و سایر افرادی که با آن ها تعامل دارند، ناسازگار، خسته کننده و گیج کننده است.
2. آن ها ممکن است در درک روش های واقع بینانه و قابل قبول برای رفتار با دیگران و رفتار در اطراف آن ها مشکل داشته باشند.
3. این افراد ممکن است از اینکه چگونه رفتارهایشان باعث ایجاد مشکلاتی برای خود و یا دیگران می شود، بی اطلاع باشند.
4. اگر آن ها دارای فرزند هستند، ممکن است سبک فرزندپروری آن ها خاص، بیش از حد احساسی، توهین آمیز یا غیرمسئولانه باشد که گاهی اوقات می تواند منجر به ایجاد مشکلات جسمی، عاطفی یا روانی در فرزندانشان گردد.

مهم است که به یاد داشته باشید که اختلالات شخصیت شرایط سلامت روان هستند. مانند همه شرایط سلامت روان، جستجوی کمک و دریافت درمان اختلالات شخصیت با توجه به موقعیت و شرایطتان، به محض ظاهر شدن علائم می تواند به کاهش اختلالات کمک نماید. متخصصان سلامت روان و یا درمانگران می توانند درمان هایی را ارائه دهند که در مدیریت افکار و رفتارهای شما کمک کنند خواهد بود. اعضای خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصیت اغلب استرس، افسردگی، غم و اندوه و گوشه گیری را تجربه می کنند. مهم است که از سلامت روان خود مراقبت کنید و در صورت مشاهده این علائم برای دریافت درمان اختلالات شخصیت و خانواده درمانی کمک بگیرید.